Công nghệ 4.0 bùng nổ trên toàn cầu là kết quả lâu dài của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Cùng với đó robot thông minh, trí tuệ nhân tạo AI và cả IoT (Internet of Things),.. đang là những điểm nóng nổi bật minh chứng cho sự phát triển của tự động hóa. Vậy ngành học tự động hóa đem lại điều gì mà lại được dự đoán là ngành công nghiệp bậc nhất trong tương lai – khiến thế giới có nhiều khuynh đảo đến vậy ? Bài viết dưới đây sẽ làm rõ vấn đề trên.
Tự động hóa là gì?
Tự động hóa hay với thuật ngữ phổ biến trong tiếng anh – Automation, là việc ứng dụng sự phát triển của công nghệ hiện đại, khoa học kỹ thuật tiên tiến nhằm tối ưu hóa quy trình thực hiện các công việc thay thế sự can thiệp thủ công từ con người.
Trong bối cảnh biến động mạnh mẽ như hiện nay, việc sử dụng máy móc hay các thiết bị điều khiển tự động đã không còn xa lạ với chúng ta. Nhiều dự đoán cho rằng, tự động hóa có khả năng thay thế hoàn toàn con người, đảm nhận vai trò của một số nghề nghiệp như một thực thể sống trong tương lai gần.
Vậy liệu điều này có chính xác không? Đây là quan điểm đang gây nhiều tranh cãi và chưa có câu trả lời nào được xác thực. Chỉ với vài dấu hiệu nêu trên, các bạn có thể thấy ngành tự động hóa đang thực sự công phá và sẽ còn nhiều biến đổi hơn nữa trong những năm tới.
Khám phá những lợi ích không ngờ từ tự động hóa
Nếu như trước đây công nhân mất một buổi để hoàn thiện 5 sản phẩm, thì với công nghệ dây chuyền tự động thuộc các khâu trong sản xuất hiện nay, thành quả có thể nhân lên gấp 10, thậm chí 15 lần. Đó là một biểu hiện cơ bản để giúp bạn hình dung trực quan nhất vai trò của tự động.
Dưới đây là cụ thể các lợi ích vượt trội mà tự động hóa đã và đang đem lại cho chúng ta:
Chất lượng và hiệu quả công việc được nâng cao đáng kể
Nếu doanh nghiệp nào không ứng dụng cộng nghệ, chắc chắn hoạt động kinh doanh sẽ bị lạc hậu và khó có thể tồn tại hay đủ năng lực cạnh tranh trong sự thay đổi bất ngờ của thị trường hiện nay. Ưu điểm tăng hiệu quả được nhắc đến ở đây sẽ xoay quanh hai yếu tố chính:
- Cải thiện năng suất lao động: Một điểm mà con người không thể nào so sánh được với máy móc đó là khả năng làm việc, vận hành đồng thời cho ra sản phẩm liên tục mang đến công suất khủng so với thủ công.
- Độ chính xác và tỉ mỉ đến từng chi tiết: Máy móc tự động không chỉ tạo ra sản lượng cao gấp nhiều lần, mà các thao tác trong quá trình hoạt động đều được cài đặt từ trước mang đến thành phẩm chỉnh chu, đồng đều cùng với đó là giảm thiểu đáng để sai sót khi lao động bằng tay.
Thực tế hiện nay, ứng dụng công nghệ 4.0 không còn dùng hai từ “khuyến khích” mà đó đã dần trở thành điều tất yếu để phát triển và đạt nhiều bước tiến mới. Doanh nghiệp áp dụng tự động hóa vừa giúp nâng cao cả số lượng và chất lượng sản phẩm dịch vụ, vừa là đòn bẩy cho lợi ích kinh tế lâu dài của tổ chức.
Xem thêm: Máy chiết rót dung dịch tự động
Tạo môi trường làm việc đảm bảo an toàn
Công nghệ tự động hiện đại trong các loại máy móc hiện nay mang nhiều điểm nổi bật trong quá trình vận hành, điều này giúp hạn chế tối đa rủi ro cho người lao động.
- Công việc được theo dõi liên tục, sát sao: Bộ cảm biến thông minh được trang bị trong các hệ thống giúp giám sát từng nhịp các công đoạn cùng thông số kỹ thuật đồng thời phản ứng nhanh nhạy. Thiết bị sẽ ngay lập tức thông báo nếu xuất hiện dấu hiệu không bình thường, thông số được cài đặt đang vượt quá giới hạn an toàn,…từ đó giúp xử lý kịp thời để giảm thiểu tối đa nguy cơ xảy ra rủi ro. Ưu điểm này đảm bảo chất lượng thành phẩm mà an tâm hơn về độ an toàn cho người lao động.
- Tự động hoàn thành các phần việc nguy hiểm: Trước đây khi máy móc chưa hiện đại và phổ biến, nhiều phần việc nguy hại thuộc một số ngành công nghiệp nặng như công nghiệp hóa chất, khai thác dầu mỏ,… con người phải đảm nhận. Vấn đề này không chỉ mang nhiều rủi ro trong khi làm việc mà còn có thể tiềm ẩn nhiều hệ lụy xấu cho sức khỏe về lâu về dài. Sự xuất hiện của tự động hóa các quy trình hiện nay đã và đang khắc phục được tồn tại trên.
Rút ngắn thời gian – tiết kiệm công sức
Ứng dụng công nghệ tự động giúp tốc độ thực hiện công việc diễn ra nhanh chóng gấp nhiều lần so với làm việc thủ công. Chúng ta có thể nhận thấy điều này ngay từ những thứ đơn giản nhất xung quanh. Hơn thế nữa, tự động trong phạm vi các cơ sở sản xuất lớn nhằm giúp thay thế con người thực hiện các công việc khô khan, lặp đi lặp lại giúp tối ưu hóa quy trình làm việc, tiết kiệm thời gian và công sức.
Thay vào đó, con người sẽ tập trung cho phần việc cần sáng tạo, tư duy hay mang tính cảm nhận – những điều mang tính quyết định mà máy móc tự động khó có thể thể thay thể được.

Ứng dụng thiết thực của tự động hóa trong cuộc sống hiện đại
Công nghệ 4.0 mà biểu hiện cơ bản là tự động hóa đang được ứng dụng hầu hết trong các lĩnh vực từ đời sống đến công việc, từ việc giản đơn đến vấn đề phức tạp:
- Theo nghiên cứu và quan sát thực tế, có thể nói ứng dụng nổi bật đem lại nhiều thành quả nhất tính đến hiện nay của tự động hóa là dây chuyền sản xuất tại các cơ sở sản xuất và ngành công nghiệp nặng. Vì đây là nền tảng đề đưa công nghệ tự động đến mọi ngóc ngách trong cuộc sống con người.
- Ngay trong cuộc sống gia đình, robot tự động hút bụi và dọn dẹp nhà cửa, cùng các thiết bị phục vụ bếp núc như lò nước tự động thông minh, máy bơm tự ngắt, cửa kéo tự động,…. đang được sử dụng phổ biến, chính là một trong những ứng dụng thiết thực thành quả của tự động hóa.
- Ngoài ra, trong hoạt động kinh doanh, marketing hay bán hàng ngày nay đã và đang ứng dụng nhiều phần mềm, công cụ tự động. Đây chính là chìa khóa đắc lực trong thời đại công nghệ số. Một số biểu hiện cơ bản chúng ta thường gặp như: Chatbot trả lời tự động hỗ trợ và giải đáp thắc mắc của quý khách hàng 24/7, Cây bán nước tự động chỉ cần người dùng ra lệnh là có thể hoàn tất quá trình bán hàng và thanh toán mà không cần đến sự trợ giúp của nhân viên bán hàng,…
Tóm lại, tự động hóa đang được ứng dụng phổ biến trong gần như các ngành nghề tại Việt Nam nói riêng và trên toàn thế giới nói chung, không chỉ trên phương diện kinh tế mà còn trong chính trị, xã hội,..

Tự động hóa: Ngành công nghiệp của tương lai
Nền tảng kiến thức cần thiết cho kỹ sư tự động hóa
Để trở thành một kỹ sư tự động hóa, bạn cần trang bị các kiến thức từ mức độ đơn giản đến nâng cao, cụ thể:
Kiến thức cơ bản đầu tiên mà người học cần nắm vững là các môn học liên quan đến số và logic, xoay quanh toán học, vật lý và tin học với những môn học cụ thể như các môn: Đại số tuyến tích, giải tích, xác suất thông kê, cơ học, điện tử học thuộc khối các môn toán và vật lý, bên cạnh đó là các môn thuộc tin học như lập trình C, C+, Python, cấu giải,..Đây là phần nội dung giúp người học hiểu biết tổng quan về hệ thống điều khiển, thiết bị trong ngành.
Về củng cố kiến thức chuyên ngành là việc người học được hướng dẫn các môn học đi sâu hơn như: Điện tử, lý thuyết thông tin và mã hóa, hệ thống điều khiển, kỹ thuật máy tính, cơ sở dữ liệu, lập trình vi xử lý, thiết kế mạch điện,.. Đây là những môn học cần thiết nhằm trang bị cho sinh viên những hiểu biết sâu sắc về bản chất và nguyên lý các loại thiết bị cảm biến, thiết bị điện, điện tử,… Từ đó người học có thể vận hành, thiết kế hay xa hơn nữa là tạo ra các phát minh mới.

Điều gì làm nên sự thích hợp của bạn với ngành tự động hóa?
Theo thống kê từ năm 2020 trở lại đây của các trường đại học, số sinh viên thôi học sau năm 1 hoặc năm 2 do chọn sai ngành, nhận thấy được sự không phù hợp dao động trong khoàng 10-15%. Đặc biệt là khối ngành công nghệ kỹ thuật. Để bạn có thể theo đuổi và tiến xa trở thành một kỹ sư tự động hóa:
- Trước tiên bạn cần có sở thích và đam mê với công nghệ, kỹ thuật: Yêu thích những môn học liên quan đến toán học, vật lý, cơ khí học,…
- Có khả năng tự tìm tòi, mày mò nghiên cứu, tính chủ động cao: Đặc thù của ngành học được cho là khô khan, trừu tượng. Chính vì vậy, để nắm bắt được kiến thức một cách tốt nhất, bạn cần tự học, tự thực hành thường xuyên.
- Là người có tư duy logic, sáng tạo: Các vấn đề kỹ thuật phức tạp trong quá trình học hay làm việc đòi hỏi kỹ sư tự động hóa cần có khả năng phân tích vấn đề khách quan, nhanh nhạy, sáng tạo đề có cách xử lý phù hợp.
- Linh hoạt cùng sự chăm chỉ, tỉ mỉ, cẩn thận: Để một hệ thống hay thiết bị điều khiển có thể hoạt động, mọi bộ phận đều phải được hoàn thiện chính xác và chỉnh chu nhất. Chính vì vậy, ở mọi chi tiết phải hết sức cần thận để tránh sai sót cho cả bộ máy.
- Bên cạnh đó không thể thiếu kỹ năng lập trình, làm việc nhóm,..
Hướng dẫn chọn trường và khối thi cho ngành tự động hóa
Học ngành tự động hóa ra trường làm gì, học thi khối nào đang là thắc mắc của số lượng lớn học sinh cuối cấp theo xu hướng công nghệ đang đột phá như hiện nay.
Dưới đây là những khối thi bạn có thể lựa chọn: A00 (Toán-Lý-Hóa), A01 (Toán-Lý-Anh), B00 (Toán-Hóa-Sinh), C01 (Văn-Toán-Lý), D01 (Văn-Toán-Anh), D07 (Toán-Hóa-Anh), D10 (Toán-Địa-Anh). Thêm vào đó, bạn cần lưu ý khối mà được xét chủ yếu tại các trường Đại học sẽ là A00 và A01.
Danh sách các trường đại học hàng đầu – tiêu biểu đào tạo ngành tự động hóa/kỹ thuật điều khiển và tự động hóa hiện nay tại Việt Nam:
- Đại học Bách Khoa Hà Nội/HCM/Đà Nẵng
- Đại học Công Nghệ – Đại học Quốc Gia Hà Nội
- Học viện Công Nghệ Bưu Chính Viễn Thông (Cơ sở TPHCM)
- Học viện kỹ thuật quân sự
- Đại học Giao thông vận tải
Cơ hội nghề nghiệp và mức thu nhập trong ngành tự động hóa
“Triển vọng tốt – mức lương cao” đang là cụm từ phổ biến khi nhắc đến ngành học tự động hóa. Điểm đầu vào của khối ngành này khá cao.
Chính vì vậy sau khi tốt nghiệp các bạn sinh viên có đa dạng cơ hội khi theo học ngành này, có thể kể đến một số vị trí tiêu biểu như: Kỹ sư vận hành, thiết kế và phát triển sản phẩm tại nhứng tập đoàn trong lịch vực Điện – Tự động hóa, tại các nhà máy điện, nhà máy sản xuất công nghiệp; Nghiên cứu viên tại các viện nghiên cứu kỹ thuật, Hay có thể trở thành giảng viên trong lĩnh vực này,… cùng rất nhiều vị trí khác nữa.
Sinh viên mới ra trường có kinh nghiệm khoảng 1 năm, mức lương sẽ dao động trong khoảng 8-15 triệu đồng/tháng, tùy thuộc vào kinh nghiệm đang có. Hơn nữa mức lương có thể lên tới 20-30 triệu đồng/ tháng nếu bạn là các chuyên gia có năng lực trong ngành.

Phân loại các hình thức tự động hóa: Từ cơ bản đến nâng cao
Tự động hóa cơ bản: Bước đầu tiên trong thế giới tự động hóa
Ở mức độ cơ bản, công nghệ tự động hóa sẽ giúp con người xử lý và hoàn thành các nhiệm vụ công việc đơn giản, khuôn đúc, có tính lặp đi lặp lại.
Khám phá tự động hóa quá trình: Ứng dụng và lợi ích
Tự động hóa quá trình là việc sử dụng công nghệ tự động nâng lên một cấp bậc so với mức cơ bạn. Các nhiệm vụ tại đây sẽ phức tạp hơn, theo từng chuỗi từng khâu hay rộng hơn là một quá trình. Các thiết bị tự động hóa được kết nối với nhau cùng bộ điều khiển thông minh giúp con người dễ dàng quản lý toàn bộ quy trình.
Tự động hóa thông minh: Khi công nghệ nâng tầm năng lực
Nếu như với hai hình thức trên, thiết bị điều khiển hoạt động chủ yếu vẫn cần sự cài đặt ban đầu của người dùng. Thì tại cấp độ được cho là hiện đại và tiên tiến nhất, đó là sự kết hợp giữa tự động hóa và trí tuệ nhân tạp AI tạo ra các hệ thống không chỉ biết hoạt động không ngững nghỉ, mà còn có khả năng học hỏi, tư duy qua các câu lệnh và thậm chí đưa ra quyết định như con người.
Kết luận
Bài viết trên là tổng hợp những vấn đề cơ bản nhất về ngành tự động hóa. Những thông tin đi từ tổng quan đến chi tiết ngành học cùng cơ hội trong tương lai đã được chúng tôi nghiên cứu, phân tích kỹ càng và cô đọng lại những đầu mục cần thiết nhất. Chúng tôi hy vọng phần kiến thức này sẽ giúp ích cho bạn trong quá trình lựa chọn ngành phù hợp, hay đơn giản là việc tìm hiểu để nắm bắt xu hướng hiện nay. Với bất cứ thắc mắc gì, đừng ngần ngại bình luận phía dưới để được Công nghệ Tân Phú giải đáp nhé!